Hoe oud Rutten precies is, kan niet precies bepaald worden. Wat we wel zeker weten is dat het zogenaamde Ruttisbos al in de zevende eeuw gedeeltelijk ontgonnen was en dat er dus al vroeg mensen in de buurt woonden. Er zijn onder meer aanwijzingen dat in die eeuw Pepijn van Herstal – de overgrootvader van Karel de Grote – uit de omgeving van Rutten afkomstig was. Er zijn echter nog veel oudere restanten teruggevonden, onder meer een kleine Romeinse bidplaats. Maar of er ook daadwerkelijk Romeinen gewóónd hebben, is niet duidelijk. De naam Rutten duikt in elk geval pas voor het eerst op in de archieven in 947 onder de naam Hreotio. Later is dit verbasterd naar Rutten. De betekenis van de naam is onduidelijk.
Het dorp was vooral belangrijk in de periode vanaf de dertiende eeuw. In die tijd wordt immers een kapittel opgericht dat de kerk van Rutten zelf bestuurt, maar tevens waakt over een aantal kerken in de buurt (onder meer Herstappe en Lauw). Uit het bestaan van dit kapittel kan afgeleid worden dat Rutten ook in de periode daarvoor erg belangrijk moet geweest zijn. Rutten was tevens één van de zogenaamde redemptiedorpen, een dorp dat ten tijde van de Tachtigjarige Oorlog door verschillende heren werd opgeëist. Uiteindelijk kocht het dorp een bepaalde mate van onafhankelijkheid af tot het in 1785 aan de Staten-Generaal werd overgelaten.
Ondanks zijn beperkte grootte is Rutten op historisch vlak erg waardevol. Het dorpsgezicht is dan ook in haar geheel beschermd door de Vlaamse overheid. Het is dan ook nog een van de meest authentieke dorpjes in de regio.
In Rutten liggen een aantal historische gebouwen. Het Kasteel van Hamal is het domein van de heer van Hamal, vandaag een gehucht van Rutten, maar in vroegere tijden een aparte heerlijkheid. Bekend is ook de Donjon van Rutten. Het gaat hier om een torenburcht die rond 1400 werd opgericht op juridische en prestigieuze redenen. De Sint-Martinuskerk is een kerk met Romaanse oorsprong. De huidige kerk stamt echter grotendeels uit het midden van de 19de eeuw. De Sint-Evermaruskapel is een zeventiende-eeuwse kapel die werd gewijd aan de heilige Evermarus, een Friese pelgrim die in Rutten werd vermoord. Verder zijn er ook resten van een motte. Tot slot is er nog de Ruttermolen. In Rutten is ook scoutsgroep St-Franciscus gevestigd.
Rutten is ook bekend vanwege zijn jaarlijkse Sint-Evermarusfeesten op 1 mei. Hierbij wordt de moord herdacht op de Heilige Evermarus en zijn gezellen in de zevende eeuw. Het hoogtepunt is het Evermarusspel, een toneelstuk in open lucht waaraan het volledige dorp meewerkt. In dit stuk spelen enkel echte Ruttenaren mee. Er figureren enkele tientallen paarden. Jaarlijks zijn enkele duizenden mensen aanwezig tijdens dit openluchtspektakel. Tevens wordt jaarlijks, eveneens op 1 mei, een processie gehouden voor deze heilige.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten